Cytologia to jedno z elementarnych badań mających zastosowanie w ginekologii. To właśnie dzięki niej pod mikroskopem można ocenić, w jakim stanie są komórki nabłonka, który pokrywa szyjkę macicy, to zaś ułatwia choćby ustalenie stopnia zagrożenia nowotworem.
Badania cytologiczne różnią się w zależności od tego, w jakim celu są przeprowadzane. Najczęściej pacjentka kładzie się na fotelu ginekologicznym, a lekarz za pomocą wziernika dopochwowego uzyskuje dostęp do szyjki macicy. Po usunięciu czopu śluzowego pobiera się materiał komórkowy, który jest kierowany do dalszych badań. Jeśli cytologia ma odpowiedzieć na pytanie o to, jak śluzówka pochwy reaguje na czynniki hormonalne, zaleca się przeprowadzenie kilkukrotnego badania w czasie jednego cyklu miesięcznego. W innym wypadku wystarczy jedno badanie, przeprowadzane między 10 i 18 dniem cyklu.
Badania cytologiczne są bezpieczne również wówczas, gdy przeprowadza się je w ciąży. Nie wymagają też specjalnego przygotowania, a pacjentka przed ich wykonaniem nie musi decydować się na żadne inne zabiegi lub badania.